Bé Bị Viêm Tai Ngoài: Nguyên Nhân, Biểu Hiện, Cách Chữa

‍Viêm tai ngoài ở trẻ sơ sinh hay còn gọi là viêm ống tai ngoài, là một trong những bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ. Mặc dù không nguy hiểm như viêm tai giữa nhưng bệnh có thể ảnh hưởng đến thính lực của trẻ nếu không được điều trị kịp thời. Do đó, cha mẹ cần lưu ý một số kiến thức về tình trạng này để theo dõi sức khỏe và có biện pháp chăm sóc bé, giúp con nhanh hồi phục.

Thế nào là viêm tai ngoài ở trẻ sơ sinh?

Viêm tai ngoài ở trẻ sơ sinh là tình trạng xảy ra khi ống tai ngoài – nơi nối bên ngoài tai với màng nhĩ bị nhiễm trùng. Hiện tượng này là do tác động từ bên ngoài làm ảnh hưởng đến lớp da bảo vệ ống tai ngoài hoặc vành tai khiến chúng bị trầy xước, tạo điều kiện cho vi khuẩn, nấm xâm nhập và phát triển. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, tình trạng này có thể tiến triển thành viêm và gây viêm ống tai ngoài ở trẻ.

Bệnh viêm tai ngoài ở trẻ em thường do tiếp xúc với độ ẩm và xảy ra phổ biến ở trẻ thường xuyên bơi lội, do đó, bệnh còn được gọi tên là “tai của người bơi lội”. Tại Việt Nam, có khoảng 70% trẻ dưới 3 tuổi bị viêm tai ngoài.

Nguyên nhân gây viêm tai ngoài ở trẻ sơ sinh

Dưới đây là một số nguyên nhân gây viêm tai ngoài ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ mà nhiều cha mẹ vô tình bỏ qua.

Vệ sinh tai không đúng cách

Vì da của trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ rất mỏng và nhạy cảm nên trong quá trình vệ sinh tai cho trẻ, nếu cha mẹ thực hiện không đúng cách hoặc dùng các dụng cụ quá cứng, không đảm bảo vệ sinh có thể gây trầy xước, tổn thương vùng da ống tai và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Thông thường, ráy tai là lớp bảo vệ tự nhiên của tai chống lại nhiễm trùng nhưng việc vệ sinh, ngoáy tai quá nhiều hoặc dùng dụng cụ vệ sinh tai không đúng cách có thể làm cạn kiệt lớp ráy tai này làm tăng nguy cơ viêm nhiễm.

Chấn thương

Một nguyên nhân khác dẫn đến tình trạng viêm tai ngoài ở trẻ nhỏ là do bé chạy nhảy, nô đùa dẫn đến va đập, vấp ngã ảnh hưởng đến vùng tai, gây tổn thương tai ngoài. Ngoài ra, do hiếu động mà trẻ có thể chọc thứ gì đó vào tai như hạt, que, thức ăn hoặc gãi trong tai. Điều này có thể dẫn đến viêm ống tai ngoài.

Nguồn nước không sạch

Trẻ cũng có thể bị viêm tai ngoài khi bơi thường xuyên ở hồ bơi mà không sử dụng mũ bơi, khiến nước bẩn đọng ở trong tai và là điều kiện cho sự phát triển của vi khuẩn, nấm. Thậm chí khi tắm gội cho trẻ, cha mẹ không lau sạch nước và xà phòng còn sót lại ở tai khiến viêm tai ngoài có thể dễ dàng xảy ra. Điều này là do ống tai của trẻ nhỏ hơn ống tai của người lớn khiến chất lỏng thoát ra ngoài khó khăn hơn và dễ bị đọng lại nếu không được thấm khô.

Các bệnh lý về da

Một số bệnh về da ở trẻ cũng là nguyên nhân gây bệnh viêm tai ngoài ở trẻ em như viêm da, chàm, nấm, vẩy nến,… hoặc do trẻ bị dị ứng với các sản phẩm như dầu gội, sữa tắm,…

Biểu hiện viêm tai ngoài ở trẻ sơ sinh

Dấu hiệu viêm tai ngoài ở trẻ sơ sinh có thể được chia thành 3 mức độ mà cha mẹ có thể dựa vào để đánh giá tình trạng sức khỏe của con. 

Viêm tai ngoài ở mức độ nhẹ

Ở mức độ nhẹ, trẻ bị viêm tai ngoài có một số biểu hiện như sau:

• Trẻ có cảm giác đau nhức, ngứa tai nhưng không thể nói. Cha mẹ có thể thấy biểu hiện bé thường xuyên kéo tai, gãi tai.
• Trẻ thường xuyên quấy khóc, khó vào giấc ngủ, ngủ không sâu giấc.
• Quan sát thấy bên trong ống tai bị đỏ nhẹ.
• Bé khóc hoặc kêu đau nhiều khi bị chạm hoặc ấn vào tai.
• Có thể có dịch không mùi, trong suốt từ trong tai chảy ra.

Viêm tai ngoài ở mức độ vừa

Các biểu hiện viêm tai ngoài ở trẻ em ở mức độ vừa như sau:

• Tình trạng ngứa và đau trở nên dữ dội hơn.
• Từ trong ống tai chảy nhiều dịch.
• Trẻ có thể cảm thấy tai bị tắc nghẽn, bị bóp nghẹt trong tai do sưng tấy, dịch và giảm thính lực.

Viêm tai ngoài ở mức độ nặng

Ở mức độ này, các dấu hiệu trở nên nghiêm trọng hơn bao giờ hết.

• Đau tai giữ dội và kèm theo đau đầu, đau cổ và cơn đau lan ra cả mặt.
• Ống tai có thể bị tắc nghẽn hoàn toàn
• Vùng tai ngoài trở nên sưng đỏ
• Sưng, nổi hạch bạch huyết vùng cổ
• Sốt

Với những trẻ lớn đã biết nói thì bé có thể kêu đau, biết mô tả những triệu chứng mà con đang gặp phải, giúp cha mẹ dễ dàng nhận biết và điều trị sớm.

Với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ chưa biết nói, cha mẹ có thể sớm nhận biết tình trạng viêm tai ngoài của con qua những biểu hiện sau:

• Trẻ khóc ré lên và đau đớn khi người khác chạm vào tai.
• Trẻ không phản ứng lại với một số âm thanh.
• Trẻ bồn chồn, khó chịu và có thể tỏ ra cáu kỉnh
• Trẻ bỏ bú, không chịu ăn có thể do triệu chứng đau tai tăng lên khi trẻ vận động xương hàm.
• Cha mẹ có thể thấy ống tai ngoài của trẻ bị đỏ hoặc đóng vẩy, có thể có mủ vàng chảy ra.
• Trong một số trường hợp, trẻ có thể bị mất thăng bằng.

Một số biến chứng khó lường của bệnh viêm tai ngoài ở trẻ sơ sinh

Bệnh viêm ống tai ngoài ở trẻ nhỏ nếu không được điều trị đúng cách có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm sau đây:

• Áp xe: áp xe có thể phát triển xung quanh vùng viêm nhiễm trong ống tai ngoài gây đau đớn. Những tổn thương này có thể tự lành hoặc bác sĩ có thể phải dẫn lưu hoặc tiến hành phẫu thuật.
• Thủng màng nhĩ là biến chứng rất nghiêm trọng của viêm tai ngoài. Khi bị thủng màng nhĩ, trẻ sẽ vô cùng đau đớn và xuất hiện một số triệu chứng bao gồm ù tai, mất thính lực tạm thời, chảy máu tai, chảy mủ,...
• Chít hẹp ống tai là hệ lụy của viêm tai ngoài lâu  ngày. Sự thu hẹp này có thể làm giảm khả năng nghe của trẻ và thậm chí là gây điếc.
• Viêm tai ngoài hoại tử là biến chứng hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm, nhiễm trùng có thể lan đến sụn xương bao quanh ống tai của trẻ.

Viêm tai ngoài ở trẻ em bao lâu thì khỏi? Khi nào nên đưa trẻ đi bệnh viện?

Viêm tai ngoài ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có thể kéo dài trong vài ngày, nhiễm trùng sẽ hết trong khoảng một tuần nếu bạn điều trị cho bé đúng cách. Tuy nhiên, nếu tình trạng nhiễm trùng không thuyên giảm sau 4-5 ngày chăm sóc và điều trị, bạn cần trao đổi với bác sĩ để có giải pháp tốt nhất cho bé.

Trong trường hợp trẻ sốt cao không thuyên giảm, trẻ đột ngột sưng mặt, đau dữ dội, chảy mủ tai liên tục, đau tai dữ dội và đau đầu đặc biệt về đêm, cha mẹ cần đưa bé đến cơ sở y tế có chuyên khoa để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị.

Điều trị viêm tai ngoài ở trẻ sơ sinh

Viêm tai ngoài có thể tự khỏi mà không cần điều trị. Với trường hợp viêm nhẹ, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc bôi ngoài tai. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nặng hơn, bác sĩ sẽ kê thuốc nhỏ kháng sinh kết hợp với thuốc chống viêm steroid để giảm sưng trong ống tai cho trẻ. Thuốc nhỏ tai thường được chỉ định trong 7-10 ngày và mỗi ngày nhỏ nhiều lần.

Nếu nguyên nhân gây nhiễm trùng là nấm t thuốc nhỏ tai chống nấm sẽ được bác sĩ chỉ định. Loại nhiễm trùng này thường xảy ra ở những trẻ có hệ thống miễn dịch suy giảm.

Trong trường hợp trẻ bị đau và sốt, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc giảm đau hạ sốt acetaminophen với liều dùng tùy độ tuổi và cân nặng của trẻ.

Cách chăm sóc trẻ sơ sinh bị viêm tai ngoài

Để trẻ sớm bình phục, cha mẹ nên tuân thủ những cách chữa viêm ống tai ngoài ở trẻ sơ sinh tại nhà dưới đây:

• Đừng cố đưa tăm bông hoặc bất cứ thứ gì vào tai của trẻ vì có thể đẩy mủ và vi khuẩn vào sâu hơn trong ống tai, khiến bệnh lâu khỏi và thậm chí là nặng hơn.
•  Sử dụng thuốc bôi, thuốc nhỏ tai theo chỉ định của bác sĩ. Sau khi nhỏ, cha mẹ chú ý để một thời gian rồi dùng bông sạch lau phần thuốc còn sót ở ngoài tai để đảm bảo ống tai được sạch sẽ, không thoáng.
• Cha mẹ nên cho trẻ ăn những món lỏng, mềm, dễ nuốt như cháo, súp, tránh các món cứng, dai, cay, nóng,… vì khi trẻ bị viêm tai ngoài, lực nhai mạnh hoặc những món ăn dễ gây kích ứng có thể khiến con bị đau thêm và càng lâu hồi phục. Cần đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng và cho bé uống đủ nước mỗi ngày để tăng cường sức đề kháng, giúp bé nhanh khỏi bệnh.
• Khi viêm tai ngoài có chảy mủ, bạn nên dùng bông gạc để thấm và lai khô cho trẻ. Đồng thời, cần thay bông gạc cho trẻ 1-2 miếng mỗi giờ để tránh tình trạng vi khuẩn phát triển gây ra những biến chứng nghiêm trọng.
• Để làm dịu cơn đau tai của bé, cha mẹ có thể chườm ấm vào tai của bé. Bên cạnh đó, cần đảm bảo bé được nghỉ ngơi hợp lý để mau bình phục, tránh để bé tiếp xúc với khói bụi, ô nhiễm và những âm thanh ồn ào.
•  Không để nước vào tai trẻ khi trẻ tắm, cũng không cho bé đi bơi trong vòng ít nhất  7-10 ngày sau khi bắt đầu điều trị.

Hướng dẫn cha mẹ cách phòng tránh viêm tai ngoài ở trẻ sơ sinh

Để phòng bệnh viêm tai ngoài ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, cha mẹ cần lưu ý 8 điều sau đây:

•  Luôn giữ tai của trẻ được khô ráo, tránh ngoáy tai quá nhiều. Bạn có thể dùng bông sạch hoặc tăm bông để lau khô vành tai ngoài của bé.
• Rửa tay sạch với xà phòng trước khi vệ sinh tai cho trẻ. Đồng thời, cha mẹ nên hướng dẫn trẻ cách giữ vệ sinh bàn tay và dạy bé không được cho bất kỳ thứ gì vào trong tai.
• Cần giữ ấm cơ thể bé, đặc biệt là vùng mũi họng mỗi khi thời tiết thay đổi.
• Đảm bảo chế độ dinh dưỡng đủ 4 nhóm chất: chất đạm, tinh bột, chất béo, vitamin và khoáng chất để tăng sức đề kháng, giúp bé luôn khỏe mạnh.
•  Kiểm tra tai của trẻ thường xuyên để xem có bất cứ dị vật nào trong tai của bé hay không, từ đó giúp ngăn ngừa tổn thương và giảm nguy cơ nhiễm trùng.
• Khi cho trẻ đi bơi, cha mẹ nên chọn những nơi có nước sạch và đảm bảo vệ sinh. Đồng thời cần trang bị đầy đủ các trang thiết bị như mũ bơi, nút tai. Chú ý không cho bé đi bơi khi đang bị viêm tai giữa, cảm cúm, viêm mũi họng,…
• Nếu nước vào trong tai sau khi tắm hoặc bơi, bạn cần hướng dẫn trẻ nghiêng đầu sang một bên và lắc đầu để nước chảy ra khỏi tai. Sau đó, dùng khăn sạch để thấm khô tai. Không nên làm sạch tai bằng dụng cụ lấy ráy tai hoặc các vật sắc nhọn, không đảm bảo vệ sinh.
• Tránh để trẻ tiếp xúc với những nơi bị ô nhiễm, bụi bẩn.

Lời kết

Viêm tai ngoài ở trẻ sơ sinh tưởng chừng đơn giản nhưng có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm nếu không được chăm sóc và điều trị kịp thời. Do đó, cha mẹ nên trang bị những kiến thức cơ bản về tình trạng này để chủ động trong việc phát hiện và điều trị cho bé. Hy vọng bài viết trên đây sẽ mang đến những thông tin hữu ích về bệnh viêm tai ngoài ở trẻ nhỏ và cách chăm sóc để giúp bé nhanh hồi phục.