Hầu hết, bà mẹ nào cũng đều nhận thấy tầm quan trọng của Vitamin D với sự phát triển của trẻ nhỏ. Tuy nhiên, để có thể nhận biết được những dấu hiệu khi trẻ bị thiếu vitamin d thì không phải bà mẹ nào cũng biết. Cùng tìm hiểu ngay qua bài viết dưới đây!
Vitamin D có vai trò như thế nào với cơ thể?
Vitamin D là một hợp chất hoạt động chuyển hóa quan trọng được cơ thể tổng hợp bằng cách sử dụng ánh sáng mặt trời hoặc được hấp thụ qua hệ tiêu hóa từ một số loại thực phẩm. Vai trò của vitamin D là tạo điều kiện hấp thụ canxi từ ruột và duy trì cân bằng nội môi canxi.
Bên cạnh đó, Vitamin d cũng giúp cho quá trình phân chia tế bào, bài tiết và chuyển hóa các hormone đó là: insulin và hormone tuyến cận giáp. Trẻ thiếu hụt vitamin d kéo dài sẽ có nguy cơ cao gia tăng một số bệnh liên quan đến insulin và tuyến cận giáp trong tương lai.
Bệnh còi xương do thiếu vitamin D, một chứng rối loạn biểu hiện rõ ràng trong thời kỳ sơ sinh hoặc thời thơ ấu, là kết quả của việc cơ thể không có đủ lượng vitamin D cần thiết. Sự thiếu hụt vitamin D có thể do dinh dưỡng kém, ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, hoặc hội chứng kém hấp thu trong đó ruột không hấp thụ đầy đủ chất dinh dưỡng từ thức ăn. Vitamin D cần thiết cho quá trình chuyển hóa canxi và phốt pho trong cơ thể.
Vitamin D ảnh hưởng đến cách canxi được lắng đọng trong xương; do đó nó được coi là cần thiết cho sự phát triển và tăng trưởng xương thích hợp. Các triệu chứng chính của bệnh còi xương do thiếu vitamin D bao gồm biến dạng xương và đau xương, chậm lớn, gãy xương và co giật.
Nó có thể được điều trị hiệu quả bằng cách bổ sung vitamin D và bổ sung thêm canxi trong một số trường hợp. Rối loạn này hiếm gặp ở các nước phát triển nhưng không hiếm ở một số khu vực trên thế giới với các yếu tố dễ mắc phải như phơi nắng kém, độ cao và cho con bú.
Tham khảo thêm:
- Uống Vitamin D Cho Trẻ Sơ Sinh Vào Lúc Nào Là Tốt Nhất?
- Khi Nào Trẻ Sơ Sinh Uống Vitamin D? Bổ Sung Bao Lâu?
Trẻ thiếu vitamin d có nguy hiểm không?
Nếu bổ sung ngay khi có những có dấu hiệu trẻ thiếu vitamin d, trẻ sẽ không có nguy hiểm gì rõ rệt. Tuy nhiên, thiếu hụt vitamin d trong thời gian kéo dài có những nguy hiểm đáng kể:
- Trẻ chậm phát triển: Một đứa trẻ thiếu vitamin d sẽ mất nhiều thời gian để đạt được các cột mốc phát triển hơn là những đứa trẻ bình thường khác. Nếu trẻ bình thường đúng mốc phát triển là 8 tháng biết bò, 6 tháng bắt đầu mọc răng, 12 tháng biết đi. Nhưng những trẻ thiếu vitamin d sẽ mất thời gian lâu hơn. Một số biểu hiện trẻ thiếu vitamin d rõ ràng nếu mẹ thấy có những biểu hiện như bé không thể tự ngồi hoặc bò khó khăn cần cho trẻ đi khám tại cơ sở uy tín
- Xương mềm hoặc dị dạng: Bé thiếu vitamin d chắc chắn sẽ có ảnh hưởng đến xương. Xương mềm, xương dị dạng có thể làm cột sống bị cong, chân vòng kiềng, xương ức phát triển bất thường
- Sọ mềm, thóp mở rộng: Xương sọ của trẻ sơ sinh sau khi chào đời vẫn chưa nối liền với nhau, giữa 2 nửa hộp sọ vẫn có khoảng không. Và điểm trũng ở khoảng không đó gọi là thóp. Trẻ thiếu vitamin d sẽ gây cản trở cho quá trình nối liền của thóp. Trẻ bình thường khi được 19 tuần là thóp liền lại tuy nhiên trẻ thiếu vitamin d quá trình này chậm hơn, làm tăng nguy cơ chấn thương sọ não
- Đổ mồ hôi trộm: Trẻ em thiếu vitamin d cơ thể hay yếu, đổ mồ hôi trộm nhiều trong khi ngủ, và khi vận động. Nếu phát hiện sớm, bổ sung vitamin d sớm sẽ giúp trẻ tránh khỏi biểu hiện này
- Mỏi cơ, đau cơ: Bé thiếu vitamin d thường hay khó chịu, mệt mỏi, đau nhức cơ bắp. Biểu hiện của trẻ thiếu vitamin d này là trẻ khó chịu, hay giật mình khi ngủ, khó ngủ và quấy khóc. Ngoài ra, chân tay yếu, cổ yếu… khó khăn nhi nhấc đầu (bé 3-6 tháng)
- Hệ miễn dịch yếu: Trẻ thiếu vitamin d hay bị nhiễm trùng đường hô hấp do hệ miễn dịch yếu. Ngoài ra, trẻ cũng dễ cảm cúm, cảm lạnh hoặc ho hay sổ mũi.. Tần suất nhiễm và tái phát bệnh nhiều hơn trẻ bình thường
- Sâu răng sớm: Những trẻ bị thiếu vitamin d thường xuất hiện các vấn đề nha khoa hơn những trẻ đủ vitamin d do dương bị yếu đi
Những trẻ có nguy cơ thiếu vitamin d
- Trẻ sinh non, cân nặng ít (dưới 2,5kg): trẻ sinh non thường thiếu hụt chất dinh dưỡng cũng như chưa phát triển hoàn toàn như trẻ sinh đủ tháng đủ ngày. Vì vậy, trẻ sinh non thường có nguy cơ cao thiếu vitamin d
- Trẻ không được thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: nhất là trẻ sinh vào mùa đông thường thiếu vitamin d nhiều hơn
- Trẻ ra ngoài được cha mẹ hay thoa kem chống nắng: Kem chống nắng có chức năng chống lại tia UV khiến vitamin d không thể hấp thu qua da
- Trẻ không được bú mẹ hoặc bí mẹ hoàn toàn nhưng trong sữa mẹ không đủ lượng vitamin d. Do mẹ ăn uống không đủ vitamin d hoặc do mẹ ít tiếp xúc ánh nắng mặt trời
- Trẻ ăn sữa ngoài nhưng lại không bú đủ lượng sữa cần thiết, hoặc sữa đó không chứa vitamin d
- Trẻ được cho ăn quá nhiều tinh bột nhưng lại thiếu các thực phẩm khác. Tinh bột có khả năng gây ức chế hấp thu canxi trong cơ thể
- Trẻ hay mắc bệnh nhất là rối loạn tiêu hóa kéo dài nhiễm khuẩn đường hô hấp
- Trẻ có làn da sẫm màu. Những trẻ có làn da trắng, sáng màu sẽ dễ hấp thu vitamin d từ ánh nắng mặt trời hơn là những đứa trẻ có làn da sẫm màu
Vì sao trẻ thiếu vitamin d?
Nguyên nhân thiếu vitamin d ở trẻ còi xương có thể do chế độ ăn uống thiếu vitamin d ở trẻ nhỏ, ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, hoặc các hội chứng kém hấp thu như bệnh celiac, trong đó ruột không có khả năng hấp thụ đầy đủ chất dinh dưỡng từ thức ăn. Các bà mẹ cho con bú có thể có lượng vitamin D thấp và cho con bú sữa thiếu vitamin D.
Vitamin D cần thiết cho quá trình chuyển hóa canxi và phốt pho. Do đó, lượng vitamin D thấp đến lượt nó sẽ làm giảm lượng canxi và phốt phát trong cơ thể. Điều này gây ra sự chậm trễ trong quá trình hình thành xương tại các vị trí mà xương thường phát triển.
Trong một số trường hợp, còi xương ban đầu có thể do thiếu canxi đơn thuần (hạ calci huyết) do chế độ ăn ít canxi. Mức độ canxi thấp làm tăng việc sử dụng vitamin D và có thể làm cạn kiệt mức vitamin D, gây ra sự kết hợp giữa thiếu canxi và thiếu vitamin D hoặc còi xương suy nhược.
✔️✔️✔️ Xem thêm: Dấu hiệu trẻ bị thiếu Vitamin D3 & cách phòng tránh
Dấu hiệu nhận biết trẻ bị thiếu Vitamin D
Các hiện tượng của trẻ khi thiếu hụt vitamin ở cấp độ nhẹ
- Trẻ ngủ không yên, thường xuyên quấy khóc, khó lâu khó dỗ, ngủ không sâu. Hiện tượng này do thần kinh trẻ bị kích thích
- Hay ra nhiều mồ hôi trộm ở đầu, ngay cả khi trời lạnh
- Rụng tóc vành khăn, tóc sau gáy
- Da xanh tái, chậm chạp, lười vận động
Các hiện tượng của trẻ khi thiếu hụt vitamin ở cấp độ nặng
Còi xương do thiếu vitamin D có triệu chứng bao gồm bồn chồn, thiếu ngủ, chậm lớn, chậm bò, ngồi hoặc đi lại, mềm xương sọ (sọ não), sưng hộp sọ (hóp trán), các nốt dạng hạt ở xương sườn và sự chậm trễ trong quá trình đóng xương sọ. Có thể bị đau nhức và sưng to xương cùng với sưng ở các khớp như cổ tay và mắt cá chân.
Bệnh còi xương do thiếu vitamin D không được điều trị sẽ dẫn đến việc các đầu xương dài trở nên to ra và chân bị vòng kiềng hoặc khụy xuống. Cơ bắp có thể trở nên yếu và lồng ngực có thể bị biến dạng do sức kéo của cơ hoành trên các xương sườn đã bị suy yếu do bệnh còi xương (rãnh Harrison). Sự phát triển bất thường và sâu răng cũng có thể xảy ra.
Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, không được điều trị của chứng rối loạn này, xương có thể trở nên dễ gãy và dễ gãy xương. Co giật cơ và uốn cong mạnh ở các khớp cổ tay và mắt cá chân (co thắt tứ chi) cũng có thể xuất hiện.
Một số trẻ em cũng phát triển bệnh tim (bệnh cơ tim) có thể gây tử vong. Đôi khi, khi có quá ít canxi trong máu (hạ calci huyết) do thiếu vitamin D, có thể xảy ra khuyết tật trí tuệ và co giật (co giật do hạ calci huyết).
Cách chăm sóc trẻ thiếu vitamin d
Khi mẹ thấy có những biểu hiện của thiếu vitamin d ở trẻ em cách nhanh và hiệu quả là nên cho trẻ tắm nắng hàng ngày. Tắm nắng sẽ cung cấp 90-95% vitamin d cho cơ thể. Khi cho trẻ tắm nắng, mẹ nên để ánh nắng chiếu trực tiếp vào da và đầu của trẻ. Tuyệt đối không bôi kem chống nắng vào da trẻ khi thực hiện tắm nắng.
Thời gian khi tắm nắng diễn ra từ 20-30 phút. Trước 7h- 8h mùa hè và 4-5h chiều. Mùa động từ 8-9h và 3-4h chiều. Trẻ cần được tắm nắng ngay sau 2 tuần đầu sau sinh. Khi tắm nên để lộ tay, chân, đầu, ngực bụng… để những bộ phận cơ thể tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
Bổ sung đa dạng các loại thực phẩm: Nhiều mẹ thấy trẻ lười ăn, nên cho trẻ ăn nhiều cơm cho no tuy nhiên tinh bột khi ăn nhiều sẽ ngăn cản sự hấp thu của vitamin d. Trẻ nhỏ khi biết ăn căm loại thực phẩm cần đa dạng nhóm thực phẩm như sử dụng nhiều loại dầu cá giàu vitamin d, lòng đỏ trứng, gan…
Ngoài ra mẹ có thể bổ sung một số loại thực phẩm khác như sữa, bột ngũ cốc, bột mì, bánh quy,… Bổ sung các chất đạm, khoáng chất, vitamin khác như kẽm, magie… cho cân đối dưỡng chất.
Nếu trẻ đang bú sữa mẹ hoàn toàn: Vì sữa mẹ không phải là nguồn cung cấp vitamin D tốt, trẻ sơ sinh bú sữa mẹ nên được cung cấp 400 IU vitamin D mỗi ngày, bắt đầu ngay sau khi sinh và tiếp tục ít nhất cho đến khi trẻ bắt đầu ăn thức ăn đặc. Bổ sung này có thể được cung cấp thông qua các giọt vitamin D lỏng.
Trẻ bú sữa công thức cũng nên được bổ sung vitamin D dạng lỏng cho đến khi trẻ uống ít nhất gần 1 lít sữa công thức bổ sung vitamin D mỗi ngày. Nếu mẹ chọn bổ sung vitamin D dạng nhỏ, nên được các bác sĩ chỉ định liều lượng để đảm bảo an toàn tránh dư thừa vitamin d.
Lời kết
Trẻ thiếu Vitamin D sẽ không ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ nếu cha mẹ phát hiện sớm và có cách bổ sung hợp lý an toàn.Vitamin d tốt cho sự phát triển cơ thể của trẻ nhỏ, nhưng không vì thế mà cha mẹ lam dụng, việc bổ sung thừa vitamin d cũng nguy hại không kém so với việc thiếu vitamin d ở trẻ.
